Fabels en liefde
Anke van Herk
History
Fabels en liefde
Free
Description
Contents
Reviews

Dutch literature - Flemish literature; History

Klassieke mythologie was een geliefd onderwerp bij de rederijkers van de zestiende eeuw. Deze ‘fabulen’ werden bewerkt tot spelen van zinne waarin herkenbare liefdeskwesties aan de orde kwamen. Er zijn negen van deze zogeheten mythologisch- amoureuze spelen overgeleverd, geschreven en opgevoerd vanaf het einde van de vijftiende eeuw. De teksten maken duidelijk hoe de omgang met klassieke mythologie veranderde in de periode die de overgang vormt van middeleeuwen naar moderne tijd. Deze studie gaat in op de verhouding tot de oorspronkelijke teksten, op de dramaturgie en opvoering van de spelen en op de overlevering in handschrift en druk. De mythologie, heidens en fictioneel van aard, bood ruimte om te experimenteren met de uitbeelding van erotiek en emoties, terwijl de dramaturgie een didactisch kader vormde dat tegemoet kwam aan de sociale en ethische behoeften van die tijd. De mythologisch-amoureuze spelen droegen daarmee bij aan de introductie, verspreiding en acceptatie van antieke mythologie in de volkstalige cultuur en aan de ontwikkeling van een effectieve liefdesdidactiek.

Language
Dutch
ISBN
978-90-5356-561-2
Inhoud
Hoofdstuk 1 Fabels van liefde
1.1 Vraagstelling
1.2 Mythologisch-amoureuze spelen van zinne
Mythologisch
Amoureus
Spel van zinne
1.3 Het corpus
De christelijk-allegorische spelen
Pyramus en Thisbe (Brugge)
Pyramus en Thisbe (Amsterdam)
Pluto en Proserpina
De ‘Bourgondische’ spelen
Narcissus en Echo
Jupiter en Yo
Mars en Venus
De humanistische spelen
Aeneas en Dido
Cephalus en Procris
Leander en Hero
Iphis en Anaxarete
1.4 Opzet van dit boek
Hoofdstuk 2 ‘Den Hoochgeleerden endewijdt-Beroemden Poeet’
2.1 Inleiding
2.2 Antieke mythologie tussen middeleeuwen envroegmoderne tijd
Metamorfosen in de middeleeuwen
Metamorfosen in de zestiende eeuw
2.3 Mythologie in de spelen
Christelijk-allegorische spelen
Pyramus en Thisbe (Brugge)
Pyramus en Thisbe (Amsterdam)
Pluto en Proserpina
Mythologie als beeld voor het ‘leven naar den vleze’
Bourgondische spelen
Narcissus en Echo
Mars en Venus
Jupiter en Yo
Mythologie en liefde, Bourgondische contexten
Humanistische spelen
Aeneas en Dido
Cephalus en Procris
Leander en Hero
Iphis en Anaxarete
Mythologie als spiegel
2.4 Conclusie
Hoofdstuk 3 ‘Om speelwijs te verhalene’
3.1 Inleiding
3.2 Dramatisering: gespeelde verhalen
Prologen en epilogen
Sinnekens
Andere personages
Goden
Ouders
Bedienden
Stedelingen
De rol van de verliefden
Perspectiefwisseling
Stijl
Lengte van de verzen
Responsierijm en rijmafhechting
Rijm- en strofevormen
Rondelen
Refreinen
Balladen
Echogedicht
Liederen
3.3 Enscenering: gespeelde verbeelding
Het toneel
De toneelfaçade
Spel in de compartimenten
Gebruik van de bovenruimte
Toernooi en jacht, planten en dieren
De figuren
Ridders en jonkvrouwen, prinsen en prinsessen
Goden
De uitbeelding van naakt
Muziek
3.4 Opvoeringscontext: het speelveld
Meispelen
Een opvoering in delen
De locatie
3.5 Conclusie
Hoofdstuk 4 ‘…Ende plaisant om lesen’
4.1 Inleiding
Rederijkersdrama in handschrift
Rederijkersdrama in druk
4.2 Handschriften
Een Antwerps regiehandschrift: Cephalus en Procris
De collectie van Reyer Gheurtsz, Amsterdam in de jaren1550
Wie was Reyer Gheurtsz?
Herkomst van de teksten
De plaats van de mythologisch-amoureuze spelen in decollectie
Pyramus en Thisbe in de Haarlemse collectie van Trou MoetBlijcken
4.3 Drukken
Pyramus en Thisbe (Brugge), ca. 1520-1616
Een katalysator: de Spiegel der minnen, Haarlem 1561
Den handel der amoreusheyt, Brussel 1583
Het loon der minnen, Hoorn 1600
Den handel der amoureusheyt, Rotterdam 1621
Compilatie en bewerking
De uitgave door Van Waesberghe
De illustraties
Het Nachleben
4.4 Conclusie
Hoofdstuk 5 ‘Spiegelt u allen die minne draegt’
5.1 Inleiding
5.2 Liefde als ideaal: het ‘hoofse’ model
Omtrekken van een verschijnsel
Hoofse liefde in de spelen
Hoofsheid is een ernstig spel
Hoofse thema’s en begrippen
‘reyne minne’
gradus amoris
liefde en eer
schaamte en schande
heimelijkheid
trouw en standvastigheid
Liefde als ideaal, tot besluit
5.3 Liefde als natuurverschijnsel
Een andere blik
Ratio en sensualitas
Liefde als ziekte
Astrologie
Liefde als natuurverschijnsel in de spelen
Astrologie en planeetgoden
Temperamentenleer
De zintuigen en de ziel
Liefde als ziekte
De sinnekens
Liefde als natuurverschijnsel, tot besluit
5.4 Liefde als een gevaar
De strijd tussen ratio en sensualitas –ethisch-religieuze aspecten
Begeerte en verstand in de spelen
Bourgondische spelen
Christelijk-allegorische spelen
Humanistische spelen
‘Quod licet Iovi, non licet bovi’: antieke mythen alsnegatieve exempla
Liefde als gevaar voor de sociale orde
Liefde en huwelijk in de mythologisch-amoureuze spelen
Maatschappelijke positie en liefde
5.5 Conclusie
Hoofdstuk 6 ‘Fabula acta est’
6.1 Resumé
6.2 Mythologie als ruimte voor een veranderend discours
6.3 Transformaties en constanten
Noten
Bibliografie
Handschriften
Drukken van voor 1800
Tekstuitgaven en vertalingen
Studies
Index
The book hasn't received reviews yet.